(चालू घडामोडी) Current Affairs | 30 August 2019

पंतप्रधानांनी केला ‘फिट इंडिया’ अभियानाचा प्रारंभ : 29 ऑगस्ट 2019 रोजी राष्ट्रीय क्रिडा दिनानिमित्त नवी दिल्लीत झालेल्या कार्यक्रमात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘फिट इंडिया’ अभियानाचा प्रारंभ केला.मेजर ध्यानचंद यांच्या जयंतीचे औच…

पंतप्रधानांनी केला ‘फिट इंडिया’ अभियानाचा प्रारंभ :

• 29 ऑगस्ट 2019 रोजी राष्ट्रीय क्रिडा दिनानिमित्त नवी दिल्लीत झालेल्या कार्यक्रमात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘फिट इंडिया’ अभियानाचा प्रारंभ केला.
• मेजर ध्यानचंद यांच्या जयंतीचे औचित्य साधून या लोकचळवळीचा प्रारंभ करताना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मेजर ध्यानचंद यांना आदरांजली वाहिली.
• तंत्रज्ञानामुळे आपली शारीरिक क्षमता घटली आहे आणि आपले आरोग्याचे दैनंदिन वेळापत्रक कोलमडून गेले आहेत. आज भारतात जीवनशैलीसंबंधी आजार वाढत आहेत. तरुणांनाही ते जडत आहेत. मधुमेह आणि अतिताण याचे प्रमाण वाढत असून, ते मुलांमध्येही दिसून येत आहे. जीवनशैलीतला थोडासा बदल हे जीवनशैलीचे आजार रोखू शकतो. ‘फिट इंडिया अभियान’ हे जीवनशैलीतले छोटे बदल घडवण्याचा एक प्रयत्न आहे.

27 राज्यांमधल्या वनीकरणासाठी केंद्र सरकारने 47,436 कोटी रूपयांचा निधी दिला :

• देशाची हरित उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी आणि वनीकरणाला चालना देण्यासाठी पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल मंत्री प्रकाश जावडेकर यांनी 29 ऑगस्ट 2019 रोजी 27 राज्यांना 47,436 कोटी रुपयांचा निधी हस्तांतरित केला. महाराष्ट्राला 3844.24 कोटी रुपये देण्यात आले आहेत.
• वन आणि वृक्षाच्छादित क्षेत्र वाढवण्यासंदर्भात राष्ट्रीय स्तरावर निश्चित केलेली योगदान (NDC) उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी वनीकरणाकरिता हा निधी वापरला जाणार आहे.
• क्षतिपूरक वनीकरणनिधी व्यवस्थापन आणि नियोजन प्राधिकरण (CAMPA) याच्या अंतर्गत हा निधी देण्यात आला आहे. क्षतिपूरक वनीकरणासाठी गोळा केलेल्या निधीचा राज्यांकडून वापर होत नसल्याच्या सुरुवातीच्या अनुभवानंतर सर्वोच्च न्यायालयाने 2001 साली या प्राधिकरणाच्या स्थापनेचे आदेश दिले होते.
• त्या 27 राज्यांमध्ये ओडिशा, छत्तीसगड, मध्यप्रदेश, झारखंड, महाराष्ट्र, तेलंगणा, उत्तराखंड, उत्तरप्रदेश, राजस्थान, आंध्रप्रदेश, हिमाचल प्रदेश, अरुणाचल प्रदेश, गुजरात, कर्नाटक, हरियाणा, पंजाब, आसाम, बिहार, सिक्कीम, मणीपूर, गोवा, पश्चिम बंगाल, मिझोरम, त्रिपुरा, मेघालय, तामिळनाडू आणि केरळ यांचा समावेश आहे.

ब्राझीलने अ‍ॅमेझॉनच्या रेन फॉरेस्ट आग विरूद्ध लढायला G-7 मदत नाकारली :

• अ‍ॅमेझॉनच्या रेन फॉरेस्ट आगीशी लढण्यासाठी G-7 देशांनी दिलेली 22 दशलक्ष डॉलर्सची मदत ब्राझीलने नाकारली आहे. ब्राझीलचे राष्ट्राध्यक्षांचे स्टाफ चीफ ऑफ ओनिक्स लोरेन्झोनी म्हणाले, “आम्ही या मदतीची प्रशंसा करतो पण कदाचित ती संसाधने युरोपच्या पुनर्रचनासाठी अधिक उपयोगी ठरतील.” यापूर्वी, G-7 ने अ‍ॅमेझॉन रेनफॉरेस्ट येथे अग्निशामक विमानास पाठविण्याचा निर्णय घेतला होता, जो जगातील सर्वात मोठा रेन फॉरेस्ट आहे.
• G-7 देशांनी अ‍ॅमेझॉन रेनफॉरेस्टस्ट आग विझविण्याकरिता जवळपास 22 दशलक्ष डॉलर्स आपत्कालीन मदत खर्च करण्याचे वचन दिले होते. 26 ऑगस्ट, 2019 रोजी फ्रान्सच्या इमॅन्युएल मॅक्रॉन आणि चिलीच्या सेबॅस्टियन पायनेरा यांनी ही घोषणा केली.

यूएस ओपन 2019 – सेटमध्ये रॉजर फेडररला हरविणारा सुमित नागल पहिला भारतीय खेळाडू ठरला :

• सुमित नागल टेनिसचा दिग्गज रॉजर फेडरर विरुद्ध सेट जिंकणारा पहिला भारतीय टेनिसपटू ठरला आहे. सध्या सुरू असलेल्या यूएस ओपनमध्ये फेडररविरूद्धच्या पहिल्या फेरीच्या सामन्यात 26 ऑगस्ट, 2019 रोजी सुमितने हे कामगिरी केली.
• 22 वर्षीय सुमित नागलने पहिल्या फेरीत 6-4 ने रॉजर फेडररला मागे टाकले. परंतु, फेडररने चांगला खेळ खेळत उर्वरित तीन सामने 1-6, 2-6, 4-6 ने जिंकले. या पराक्रमामुळे सुमित हा पीटर वेसेल्स (नेदरलँड्स), जोस अकासुसो (अर्जेंटिना) आणि फ्रान्सिस टियाफो (अमेरिका) यांच्यानंतर यूएस ओपनमध्ये रॉजर फेडरर विरुद्ध पहिला सेट जिंकणारा चौथा खेळाडू ठरला.

जून 2020 पर्यंत सर्व शांतिदूतांना मागे घेण्याचा सुदानने यूएनला आग्रह केला :

• जून 2020 पर्यंत सर्व शांतिदूतांनी दारफूर सोडून जावे अशी विनंती सुदानने संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेला केली. सुदानचे राष्ट्रसंघात राजदूत ओमर मोहम्मद सिद्दीग यांनी परिषदेला सांगितले की दारफूरमधील शांतता स्थापनेपासून शांतता वाढवण्याची वेळ आली आहे.
• सुमारे तीन महिन्यांपूर्वी, जून 2019 रोजी, यूएन सुरक्षा मंडळाने संयुक्त यू.एन. आफ्रिकन युनियन शांती सेना दारफूरमधून मागे घेण्यापासून रोखण्यासाठी एकमताने मतदान केले होते. अमेरिकन सुरक्षा परिषदेच्या विश्वासानुसार हा देश अजूनही राजकीय संकटाला तोंड देत आहे.

डिजिटल अर्थव्यवस्थेपुढे ‘रोकडे’ प्रश्नचिन्ह :

• रिझव्‍‌र्ह बँकेचा २०१८-१९ आर्थिक वर्षांचा अहवाल गुरुवारी जाहीर झाला. यातून नोव्हेंबर २०१६ मध्ये जाहीर निश्चलनीकरणाच्या डिजिटल अर्थव्यवस्थेच्या घोषित उद्दिष्टाच्या सफलतेपुढे प्रश्नचिन्ह उभे करणारी आकडेवारी पुढे आली आहे. डिजिटल माध्यमांच्या उपयोगासह, चलनातील रोकडीचा वापर वाढल्याचेही स्पष्ट होत आहे. मार्च २०१९ अखेर अर्थव्यवस्थेतील नोटांची संख्या ६.२ टक्क्यांनी वाढून १०.८७ कोटी झाली आहे, तर रोख चलनाचे प्रमाण १७ टक्क्यांनी वाढून २१.१० लाख कोटी रुपये झाले आहे.
• डिजिटल माध्यमातून देयक व्यवहारांचे प्रमाण सरलेल्या वर्षांत ५९ टक्क्यांनी वाढले व जून २०१९ अखेर या माध्यमांतून २३.३० अब्ज व्यवहार झाले आहेत. खोटय़ा नोटांची संख्या वर्षभरापूर्वीच्या ५.२२ लाखांवरून ३.१७ लाखांवर आली आहे. अर्थव्यवस्थेत नव्याने आलेल्या ५०० व २,००० रुपयांच्या नोटांमध्ये २१,००० नोटा या बनावट आढळल्या आहेत. तर नोटा छपाईसाठीचा खर्च ४,९१२ कोटी रुपयांवरून ४,८११ कोटी रुपयांपर्यंत आला आहे.
• चलनात ५०० रुपयांच्या नोटांचे प्रमाण ४२ टक्के आहे, तर २,००० रुपयांसह चलनात असलेल्या एकत्रित नोटांचे प्रमाण ८२ टक्के इतके आहे. तरी मागील वर्षांच्या तुलनेत चलनातील २,००० रुपयांच्या नोटांचे मूल्य ६.५८ लाख कोटी रुपये असे यंदा घटले आहे. नोव्हेंबर २०१६ मध्ये निश्चलनीकरण लागू करताना केंद्र सरकारने चलनातील जुन्या ५०० व १,००० रुपयांच्या नोटा (८६ टक्के) बाद करण्यात येत असल्याचे जाहीर केले होते. तेव्हा या नोटांचे मिळून १५.४१ लाख कोटी रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या. ्त्यापैकी १५.३१ लाख कोटी रुपये मूल्याच्या बाद नोटा बँकांमध्ये जमा झाल्या. फक्त १०,७२० कोटी रुपये मूल्याच्या नोटा वगळता ९९.९ टक्के मूल्याच्या नोटा बँकांकडे परत आल्या होत्या.