2020 मध्ये नासा-चे स्पिट्जर स्पेस टेलिस्कोप निवृत्त होईल

30 जानेवारी, 2020 रोजी नासाच्या स्पिट्जर स्पेस टेलिस्कोपची सेवानिवृत्ती होईल, असे जेट प्रोपल्सन लॅबोरेटरी (जेपीएल) यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे. इन्फ्रारेड प्रकाशात ब्रह्मांडमधील विविध शोध लावण्याचे कार्य करीत सुमारे 16 वर्षांनं…

30 जानेवारी, 2020 रोजी नासाच्या स्पिट्जर स्पेस टेलिस्कोपची सेवानिवृत्ती होईल, असे जेट प्रोपल्सन लॅबोरेटरी (जेपीएल) यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे. इन्फ्रारेड प्रकाशात ब्रह्मांडमधील विविध शोध लावण्याचे कार्य करीत सुमारे 16 वर्षांनंतर स्पिट्झर कायमचे बंद होणार आहे.

► 2020 पर्यंत, स्पिट्जर स्पेस टेलिस्कोप आपल्या मुख्य मोहिमेच्या 11 वर्षांपेक्षा जास्त काळ चालविले गेले असेल.

► जानेवारी 1983 मध्ये इन्फ्रारेड अॅस्ट्रोनॉमिकल उपग्रह म्हणून संयुक्तपणे अमेरिकेने, नेदरलँड आणि युनायटेड किंगडमद्वारे संयुक्तपणे विकसित केले गेले.

► स्पेस शटलद्वारे प्रक्षेपित नसलेली ही ग्रेट ऑब्जर्वेटरीजपैकी केवळ एक ही स्पिट्जर आहे.

स्पिट्जर :

• स्पिट्जर लहान पण परिवर्तनकारी वेधशाळा आहे. ते इन्फ्रारेड लाइट कॅप्चर करते, जे बर्याचदा ‘उबदार’ पदार्थांद्वारे उत्सर्जित केले जाते जे दृश्यमान प्रकाशाची गतिमान करण्यासाठी पुरेसे गरम नसते.

• स्पिट्जरने ब्रह्मांडच्या जवळजवळ प्रत्येक कोप-यात लपलेल्या वस्तूंवर माहिती गोळा केली आहे. यात शनिच्या आसपास असलेल्या वलय पासून ते अवकाशात एकदम लांब असलेल्या आकाशगंगातील निरीक्षणे हे सर्व सामील आहे.

• 2017 मध्ये, या टेलिस्कोपने ट्रॅपिस्ट-1 ताराभोवती सात खडकाळ ग्रहांची उपस्थिती प्रकट केली होती. काही प्रकरणांमध्ये, स्पिट्जरचे निरीक्षण नासाच्या केप्लर आणि हबल स्पेस टेलिस्कोपसह इतर मोहिमांच्या निरीक्षणासह एकत्रित केले गेले.

स्पिट्जर मिशन विहंगावलोकन :

• स्पिट्जरच्या अत्यंत संवेदनशील साधनांनी वैज्ञानिकांना विश्वकिरण क्षेत्रामध्ये प्रवेश करण्यास अनुमती दिली आहे जी ऑप्टिकल टेलिस्कोपपासून लपलेली आहे, त्यात धूसर तार्यांच्या नर्सरी, आकाशगंगाचे केंद्र आणि नव्याने तयार होणारे ग्रह प्रणाली आहेत.

• स्पिट्जरच्या इन्फ्रारेड डोळ्यामुळे खगोलशास्त्रज्ञांना असफल तारे (तपकिरी बौने), एक्स्ट्रासोलर ग्रह, विशाल आण्विक ढग आणि इतर ग्रहांवरील जीवनाकडे गुप्त ठेवणारी सेंद्रिय अणू सारख्या जागामध्ये थंड वस्तू दिसू शकतात.

• स्पिट्जर मूळतः किमान 2.5 वर्षे टिकून राहण्यासाठी बांधले गेले होते, परंतु ते 5.5 वर्षांहून अधिक काळ थंड स्थितीत राहिले. 15 मे, 2009 रोजी कूलंट शेवटी संपुष्टात आले आणि स्पिट्जरचे “उबदार मोशन” सुरू झाले.

• आयआरएसी नावाच्या वाद्य यंत्रातील 2 चॅनेलसह ऑपरेटिंग, स्पिट्जर या दशकात उशीरापर्यंत चालू ठेवू शकतात.नासाचे जेम्स वेब स्पेस टेलीस्कॉप, 2021 मध्ये प्रक्षेपित होणार आहे, जे स्पिट्जरने पाहिलेल्या बर्याच लहरी-लांबींमध्ये ब्रह्मांडचा अभ्यास करेल. हे इंफ्रारेड वेवलेंथल्ससाठी ऑप्टिमाइझ केलेले मोठे, स्पेस-आधारित वेधशाळा आहे, जे हबल स्पेस टेलीस्कॉपच्या शोधांना पूरक आणि विस्तारित करेल.